در هر شبکه کامپیوتری، غیر ممکن است که شما با پروسه عیب یابی شبکه رو به رو نشوید. مشکلات متعددی ممکن است در استفاده از یک شبکه کامپیوتری به وجود بیاید مثلا عدم اتصال به فولدر شیر شده در شبکه یا عدم اتصال به شبکه و یا عدم دسترسی به پرینتر شیر شده و…
شناسایی و عیب یابی شبکه، مخصوصا اگر شبکه شما قدیمی باشد و از تجهیزات به روز استفاده نکرده باشید، امری دشوار و زمان بر است. عیب یابی شبکه ترکیب کلیه اقدامات و فرآیندهایی است که برای شناسایی، تشخیص و حل مشکلات درون یک شبکه کامپیوتری استفاده می شود.
برای یافتن و رفع مشکلات شبکه، عیب یابی شبکه یک روش تکرارپذیر است. در مقایسه با ازمایش تصادفی، عیب یابی روش دقیق تری است؛ زیرا امکان بررسی مستقل هر مولفه شبکه و ارزیابی دقیق عملکرد هر مولفه را فراهم می کند. در حالی که برخی کارشناسان شبکه تصور می کنند که عیب یابی شبکه، یک فرآیند ساده و بدون قواعد خاص است اما عیب یابی، فرآیند ساختارمندی است که می توان آن را مستندسازی کرد و در مراجعات بعدی هم از آن استفاده کرد.
عیب یابی شبکه چیست؟
عیب یابی شبکه، مجموعه ای از اقدامات و فرآیندها برای شناسایی، تشخیص و حل مشکلات و مسائل در یک شبکه است که یک فرآیند سیستماتیک با هدف حل مشکلات و بازگرداندن عملیات شبکه به حالت عادی است. در حقیقت عیب یابی شبکه به معنای شناسایی و تشخیص مشکلات شبکه سازی با هدف حفظ عملکرد شبکه در بهترین سطح ممکن است.
به عنوان کارشناس شبکه، هدف شما حفظ قابلیت ارتباط پذیری همه دستگاه ها است؛ همچنین شما به طور مداوم باید عملکرد (Performance) شبکه را ارزیابی و بهبود دهید. عیب یابی شبکه Lan در درجه اول توسط مهندسان شبکه یا مدیران برای تعمیر یا بهینه سازی شبکه انجام می شود. به طور کلی، عملیات برای بازیابی و ایجاد اتصال شبکه یا اینترنت در گره های شبکه است.
اهمیت عیب یابی شبکه برای کارشناس شبکه
علاوه بر شرکت ها و سازمان های تجاری، کاربران خانگی هم باید مهارت های مورد نیاز عیب یابی شبکه را داشته باشند؛ زیرا ممکن است در صورت قطع شدن شبکه، بدون اینکه هزینه ای پرداخت کنید یا منتظر یک متخصص شبکه باشید، مشکل پیش آمده را رفع کنید.
اکثر شبکه های شرکت ها به عیب یابی مستمر نیاز دارند؛ به همین دلیل هم از تیم ها یا متخصصان با دانش تخصصی در عیب یابی شبکه استفاده می کنند. از کار افتادن شبکه حتی برای یک بازه زمانی کوتاه، می تواند خسارت های زیاد و جبران ناپذیری برای برخی از شرکت ها و سازمان ها و ادارات به ارمغان بیاورد.
اگر شما سازمان یا شرکتی دارید که نیاز به یک تیم متخصص با دانش فنی بالا دارید تا به صورت مستمر عیب یابی شبکه را انجام دهد، می توانید به تیم فنی لاوین نت اعتماد کنید؛ همچنین برای پشتیبانی شبکه و مشاوره های تخصصی می توانید با شماره های درج شده در سایت تماس برقرار کنید.
مراحل عیب یابی شبکه
به طور معمول، برای عیب یابی شبکه باید مراحل زیر را طی کنید:
مرحله اول) شناسایی و فهمیدن مشکل
شناسایی مشکل، مرحله اول عیب یابی و رفع مشکلات شبکه است. این مرحله شامل مراحل زیر است:
جمع آوری اطلاعات: برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد وضعیت فعلی شبکه، این کار با استفاده از ابزارهای تشخیص شبکه انجام می شود.
شبیه سازی مشکل: برای شناسایی دقیق مشکل، متخصص شبکه باید در صورت امکان، موضوع را با استفاده از نرم افزار شبیه ساز، شبیه سازی کند.
سوال از کارمندان: پرسیدن سوال از کاربران شبکه (همان کارمندان) در مورد نگرانی ها یا مشکلاتی که با آن ها برخورد کرده اند، بهترین روش برای بادگیری مشکلات شبکه است.
شناسایی علائم قطعی شبکه: در این مرحله، مطمئن شوید که آیا اتصال شبکه به طور کامل قطع شده است؟ یا شبکه کند شده است؟ آیا این مشکل فقط برای یکی از کاربران شبکه است یا تمام کاربران دچار مشکل شدند؟
بررسی تغییرات اخیر: در این مرحله باید بررسی کنید که آیا شبکه قبل از مشکل، دچار تغییرات شده یا خیر؟ آیا سخت افزار یا کاربر جدیدی به شبکه اضافه شده است؟ نرم افزارهای شبکه آپدیت شدند؟ این پرسش ها و بررسی آن ها، به شما اطلاعات لازم و خوبی می دهد تا راحت تر مشکل را عیب یابی و رفع کنید.
تعریف مشکل به شکل مجزا: شبکه گهگاه با مسائل مختلفی مواجه می شود. در این حالت باید هر مشکل را از هم تفکیک کنید و به صورت جداگانه بررسی کتید تا راه حل یک مشکل، تحت تاثیر مشکلات حل نشده دیگر قرار نگیرد.
مرحله دوم) توضیح در مورد علت بروز مشکل
مرحله بعدی این است که پس از جمع آوری داده های مربوطه در مورد خطاها و مشکلات شبکه، دیدگاه خود را از موضوع ارائه کنید. به طور خاص، علت اصلی مشکل را براساس داده های جمع آوری شده شناسایی کنید.
گاهی اوقات یک اتفاق ساده مثل قطع اتصال می تواند باعث اختلال در شبکه شود. در این موارد، عیب یابی شبکه می تواند مشکل عدم اتصال شبکه را برطرف کند؛ با این حال، اکثر اوقات مسائل شبکه از مسائل پیچیده تری ناشی می شود؛ برای مثال، یک حمله سایبری ممکن است شبکه را غیر قابل دسترس کرده باشد.
مرحله سوم) تست فرضیه خود
تئوری خود را با منابع و ابزارهایی که دارید، آزمایش کنید تا ببینید آیا منشا مشکل، همان چیزی است که فکر می کردید یا خیر؟ مثلا اگر نظرتان این بوده که قطعی شبکه به علت وجود مشکل در روتر است، روتر جدیدی را جایگزین کنید و ببینید آیا مشکل حل می شود یا خیر؟ اگر مشکل حل نشد، باید دوباره به مرحله دوم برگردید و یک نظریه جدید ارائه دهید.
مرحله چهارم) برنامه عملی
پس از شناسایی ریشه مشکل، باید یک استراتژی طراحی کنید. گاهی برنامه عملی فقط یک مرحله است مثل راه اندازی دوباره روتر یا ممکن است شامل اقدامات پیچیده تر باشد.
مرحله پنجم) اجرای راه حل
شما باید برنامه کاملی را که برای حل مشکل اتصال شبکه ایجاد کردید، وارد عمل کنید. در این مرحله، برخی از راه حل ها ممکن است به تنهایی تکمیل شوند، در حالی که برخی دیگر نیاز به همکاری با مدیران یا کارکنان دارند.
مرحله ششم) تایید عملکرد شبکه
هنگامی که اقدامات لازم برای حل مشکل شبکه را انجام دادید، باید شبکه را آزمایش کنید تا مطمئن شوید که رفع شده است و عیب یابی شبکه و اصلاحات اخیرتان، منجر به مشکل جدیدی نشده است؛ به همین دلیل باید سیستم هایی را که دچار مشکل شده اند، بررسی کنید تا با استفاده از ابزارهای ارزیابی شبکه، مشخص شود که آیا مشکلات آن ها حل شده است یا خیر.
مرحله هفتم) مستندسازی فرآیند عیب یابی شبکه
حتی زمانی که تمام مراحل با موفقیت به پایان رسید و شبکه دوباره به طور عادی کار می کند، ممکن است بعدا با مشکلات مشابهی مواجه شوید؛ بنابراین باید تمام کارهایی که انجام دادید را مستند کنید.
نرم افزارهای عیب یابی شبکه
علاوه بر ابزارهای خود سیستم عامل مثل Command Prompt، برخی ابزارهای ثالث نیز وجود دارد که برای عیب یابی شبکه مفید هستند که در زیر به آن ها اشاره می کنیم:
- Packet Analyzer: این نرم افزار گزارش جامع و دقیقی در مورد وضعیت شبکه ارائه می کند و می توان از آن برای تحلیل ترافیک شبکه، یافتن پورت های باز و شناسایی ضعف های شبکه بهره برد. با کمک این نرم افزار می توانید مشکلات شبکه و نفوذهای احتمالی به شبکه را شناسایی کنید.
- Advanced Port Scanner: پورت های باز دستگاه خاصی در شبکه را شناسایی می کند و اطلاعاتی در مورد آن ها جمع آوری می کند. از دیگر امکاناتی که این نرم افزار فراهم می کند، می توان به سرویس های متناظر به پورت ها، جزئیات در مورد سیستم عامل نصب شده، شناسایی پورت های در حال استفاده و یافتن نقاطی از شبکه که در برابر حملات خارجی آسیب دیدند، اشاره کرد.
- Wifi Analyzer: تجهیزات و نقاطی که ممکن است سیگنال های Wifi با شبکه تداخل داشته باشد را شناسایی می کند.
- Bandwidth Speed Tester: این نرم افزار برای آزمایش سرعت پهنای باند و میزان تاخیر در اتصال اینترنت استفاده می شود.
ابزارهای سخت افزاری عیب یابی شبکه
برای بررسی عیب های سخت افزاری شبکه هم ابزارهایی وجود دارد که به شناسایی تجهیزات و کابل های اتصال می پردازد که این ابزارها عبارتند از:
- بازتاب سنج
- تست کننده شبکه
- نورسنج
- طیف سنج
- مولتی متر
- Tone Generator
دلایل رایج مشکلات شبکه
دلایل زیادی برای به وجود آمدن مشکلات شبکه وجود دارد که در ادامه به رایج ترین دلایل آن می پردازیم:
- استفاده از پهنای باند بالا
- استفاده از سخت افزارهای معیوب
- بالا رفتن مصرف CPU
- عدم استفاده از کابل های معیوب
اولویت ها برای عیب یابی شبکه
- عیب یابی مشکلات سخت افزاری و نرم افزاری
- عیب یابی سیستم عامل شبکه با نرم افزارهای دیگر
- مشکلات تکرارشونده و عمومی
- مشکلات مشترک در کل شبکه
- عیب یابی نقاط گلوگاهی شبکه و نقاط آسیب پذیر
